Velen zijn al bezig met hun moestuinplannen voor volgend jaar en kunnen niet wachten om alweer te beginnen. Enkelen zijn zelfs al begonnen met het voorzaaien van de eerste pepers. In reactie hierop zie ik de eerste vragen verschijnen of pepers, paprika en aubergine nu al gezaaid kunnen worden, waarop velen reageren met "veel te vroeg". Dat ligt maar net aan de omstandigheden waarin je binnen kweekt.
Om te beginnen is het slim om je zaden een nachtje voor te laten weken in een bakje water. De zaden die daarna nog blijven drijven kun je het best direct elimineren, grote kans dat deze niets gaan doen. Alsnog zijn pepers en paprika trage kiemers, en kan het gerust meer dan 3 weken duren voor je de eerste sprietjes ziet boven komen. Het ligt een beetje aan de soort die je gaat kweken, wanhoop niet als het zelfs nog langer duurt.
Peperzaden hebben nog geen licht nodig om te kiemen, wel warmte. Ook hier ligt het weer een beetje aan de soort, en welke website je bezoekt voor zaaitips. Waar de een spreekt van 20-25 graden, spreekt de ander zelfs van 25-30 graden. Logischerwijs zou je rond de 25 graden altijd goed moeten zitten. Sommigen gebruiken hiervoor een propagator of warmtemat, maar in de vensterbank boven de radiator lukt het ook prima (zolang de verwarming aan staat uiteraard).
Zaai vooral niet te diep, zaaddikte=zaaidiepte. Dit geldt overigens voor bijna alle planten die je wilt zaaien, lichtkiemers zoals aardbeien uitgesloten, deze zaden leg je op de aarde in plaats van ze erin te stoppen.
Zaden en zaailingen hebben graag wat armere, luchtige grond. Je kunt hiervoor speciaal zaai- en stekgrond aanschaffen, maar potgrond gemengd met zand of cocosvezel doet het ook prima. Zorg ervoor dat de grond vochtig blijft, maar niet te nat, want dan gaan je zaden rotten. En dek vanaf het begin je grond af met een dun laagje brekerzand om varenrouwmugjes te voorkomen. Dit koop je gewoon bij de bouwmarkt.
Een andere manier van zaaien is de Deno-methode, waarbij je de zaden tussen een vochtige tissue vouwt die je in een afgesloten bakje of zakje op een warme plek legt.
Er zijn nog meer manieren: o.a. hydro of steenwolpluggen, dat laatste heb ik geprobeerd. Kiemt heel snel, maar ik vond het daarna een heel gedoe om de zaailingen heel uit de pluggen te krijgen, omdat ik niet mijn hele tuin vol met steenwol wil hebben. Turfpotjes en eierdozen vond ik ook geen succes. Lost te langzaam op in de grond waardoor de wortels op den duur te weinig ruimte hebben om te groeien, en als de wortels niet groeien doet de plant dit ook niet.
De eerste dagen halen de zaailingen hun voeding nog uit de kiemblaadjes. Prachtig toch hoe zo'n zaadje een compleet pakketje vormt voor een mooi gezond plantje. Wanneer de kiemblaadjes "leeg" zijn zal de plant ze loslaten, schrik er dus niet van als deze verdorren en afvallen, zolang de rest van je plantje er gezond uitziet is dit helemaal zoals het hoort.
De zaailingen zullen vrij snel op zoek gaan naar licht, en zodra na de kiemblaadjes de eerste 'echte' blaadjes zijn verschenen is dat het moment om ze te verspenen. Blijf niet eindeloos van kleiner naar iets groter potje overzetten, maar kies direct voor een maat (p9 is vrij gebruikelijk) waarin ze een tijdje kunnen doorgroeien. Namelijk iedere keer dat je een plantje verpot krijgt hij hier even een opdonder van. Het is dus ook heel normaal dat je net verspeende zaailingen even slap hangen en er heel sneu uitzien. Als ze voldoende water hebben zul je zien dat ze er de volgende dag weer prachtig bij staan.
Bij het verspenen zet je je zaailing diep in de grond, zo dat de blaadjes er net bovenuit komen. Het deel van de steel dat in de grond zit zal meer wortels gaan aanmaken, en je plantje zal hierdoor steviger worden. Je kunt nu gewone potgrond gebruiken, hierin zit wat voeding waar het jonge plantje de eerste paar weken van zal profiteren. Ook hier weer, denk aan de varenrouwmugjes en dek je potgrond af met een laagje brekerzand.
Varenrouwmugjes worden vaak verward met fruitvliegjes. Ze leggen hun eitjes graag in vochtige potgrond, en de larven doen zich tegoed aan de wortels van de planten. Als je de ellendelingen eenmaal in huis hebt moet je ook je kamerplanten in de gaten houden. Degenen die minder water vragen zullen er geen last van hebben, in droge potgrond overleven de larven niet. Maar planten die graag iets vochtiger staan zullen ze direct aantrekken. Een volwassen plant zal het waarschijnlijk wel overleven, maar zo'n hele zwerm mugjes door je huiskamer is knap irritant. En je jonge plantjes...die hebben hun kleine iele worteltjes heel hard nodig om groot en sterk te worden, dus als deze door de larven worden opgegeten zal je plantje het niet overleven. De vliegjes komen met hun tere lijfjes niet door het brekerzand heen, en zo voorkom je dat ze je potgrond in kruipen om eitjes te leggen.
Nu is het ook zaak om je jonge plantjes direct van voldoende licht te voorzien, anders gaan ze daar zelf naar op zoek, en krijg je hele lange dunne plantjes die straks te zwak zullen zijn om de vruchten te dragen. Er zijn verschillende soorten kweeklampen te koop, die ook flink verschillen in prijs. Groeilampen met blauw licht, bloeilampen met roze/rood licht, of een combinatie van beide kleuren leds in één lampje. Ook zijn er full-spectrum lampen te koop die een voor het oog wit licht afgeven, door sommigen ook wel daglichtlampen genoemd. Echter, van een gewone daglichtlamp wordt de lichtsterkte vaak weergegeven in Lux, en dit zegt weinig over de geschiktheid om onder te kweken. Wat van belang is, is de PAR-waarde (Photosynthetic Active Radiation), welke voor het blauwe licht in de lamp rond 450 nm/s ligt, en voor rood licht rond 650 nm/s. Een goede kweeklamp bevat dus beide spectra, maar hoe je nu precies de juiste kweeklamp kiest durf ik niet te zeggen. Ik heb me hier nog te weinig in verdiept omdat kweken onder lampen toch best prijzig is. Maar voor wie het wel kan betalen, zoek het goed uit, of laat je goed informeren. Of misschien is er wel iemand in de groep die hier nog iets op aan te vullen heeft?
Om een lang verhaal nog ietsje langer te maken...houdt er rekening mee dat je plantjes pas na ijsheiligen naar buiten kunnen, en dat ze dus tot half mei binnen groot staan te worden. Nu al voorzaaien kan prima, mits je voldoende ruimte in huis en voldoende budget hebt.
Ik heb het afgelopen seizoen bij wijze van proef begin februari wat pepers en tomaten voorgezaaid, zonder lampen maar wel lekker warm in de vensterbank. De tomatenplantjes hebben het niet gered, en de enkele peperplantjes die het wel overleefden zijn heel klein gebleven en begonnen pas in oktober te bloeien. Die staan nu dus lekker binnen om hun eerste vruchten af te rijpen. De plantjes die ik eind maart heb gezaaid, zowel peper als tomaat, hebben het prima gedaan de hele zomer. Dus voor wie zonder lampen kweekt, probeer geduld te hebben tot maart voor je begint te zaaien. Erg moeilijk als je de professioneel ingerichte kraamkamers van sommigen voorbij ziet komen in de groep, maar je doet je planten er serieus geen plezier mee om eerder te beginnen.
Geschreven door Dootje.