De dagen lijken uit het niets een stuk minder licht. Tegenwoordig is het tegen kinderbedtijd al pikkedonker en opstaan doen we ook in het donker. Jaarlijks terugkerend of niet, het blijft me toch verrassen. Niet dat de tuin zich er veel van aantrekt overigens. Zompig ligt het er in de miezerregen bij, alsof het een dag is als zoveel dagen ervoor. Met de regenlaarzen aan stappen De Tuinopzichter en ik in de tuin. Alles wat nog oogstbaar is, trek ik samen met de kleine krachtpatser uit de grond.
'Ik ben echt heul sterk hè mama?' roept de Kleine Tuinopzichter, knalrood van de inspanning, terwijl hij een biet die net zo groot is als zijn hoofd, hijgend en puffend uit de grond hijst. Sjongejonge toch, jij bent écht supersterk! Het fotomoment is voorbij voor ik er erg in heb, maar de biet is loeizwaar en de arme donder moet gered worden. Poeh hey, dat is een knoeperd van een biet.
Het is oogsttijd, dat moge duidelijk zijn. De yacon moet er uit, de oca's, maar ook de peruaanse postelein, de laatste aardappels en de wortels. Veel te veel om op te krijgen, maar gelukkig werken ouderwetse bewaarmethodes ook in nieuwerwetse tijden. In emmers of kratten met licht vochtig zand, laat ik alle knolgewassen de hele winter liggen. Nou ja, de hele winter... Dat halen we hier niet met een kleine moestuin en een matige oogst, maar het idee is duidelijk lijkt me. Je bewaart je knolgewassen in het vochtige zand tot gebruik en het blijft goed. Handig voor je oogst wat je niet op kunt zoals yacon, pastinaken, wortelen, bieten en andere knolgewassen.
Na de oogst, moet de boel aan kant. Winterklaar maken zoals dat zo mooi heet. MadameMoes knipt en snoeit en mama's trouwste tuinhulp harkt en veegt alles zo netjes als hij maar kan, bij elkaar. Uit het niets komen er een paar pompoenen tevoorschijn. Hey, die hadden we helemaal niet gezien zo verborgen achter de rozemarijnstruik. De Dochter doet voor de verandering ook mee met het kleine broertje en plant bloembollen in haar eigen bakken. Het zijn prachtige tulpenbollen die we bij Amstelfarm hebben gekocht. De Dochter was er direct verliefd op en moest en zou ze ook planten. Mevrouw is druk bezig met dit modderige klusje in de natte aarde en bijzonder content met haar werk. Het deert haar niet. Sommige kinderen zijn dól op modderpapjes. Brrrrr, ik overduidelijk niet en laat het wroeten in de modder graag aan haar over.
Vroeger had ik bij het winterklaar maken van de tuin voor ogen dat je hele tuin op de schop moest en er keurig geveegd bij moest liggen. Uren was ik bezig met mijn postzegeltuintje om alle bladeren op te vegen, de tuin aan te harken en alles wat lelijk of verdord was, te snoeien en in de kliko te gooien.
Tegenwoordig heb ik heel andere ideeën bij het winterklaar maken van de tuin. De insecten en vogels hebben veel meer aan een rommelige tuin dan dat netjes bij elkaar geharkte spul wat je vervolgens weggooit. Mooi om te merken hoe je zelf ook groeit met je tuin en steeds weer tot nieuwe inzichten komt. Dat gaat er nu dan ook anders aan toe dan vroeger. Ik haal wat onkruid weg en een uit de klauwen gegroeide plant wordt gedeeld of gekortwiekt. Er worden wat struiken zoals de frambozen gesnoeid en wat ongevraagde uitschieters van het een of het ander wat ik aan de kippen geef. Ik pak nog wat vorstgevoelige planten in die ik koste wat kost wil overhouden. De geur van citroenverbena, stel je voor dat ik dat straks zou moeten missen en ook de sereh krijgt zorgvuldig een dekentje om zich heen gedrapeerd. Zo, dat is geregeld!
Nog snel wat blad verzamelen, waar is die tuinopzichter wanneer je hem nodig hebt?!, en mulch ermee tot ook ik er genoeg van heb. Verder blijft de boel merendeels de boel, te wachten totdat het lente wordt en er grote schoonmaak gehouden wordt. Op het zonnetje hoeven we in elk geval niet meer te wachten. Door de bui heen, breekt het zonnetje door en we worden getrakteerd op een prachtige regenboog. Ik sta even stil om ervan te genieten. De Tuinopzichter had al eerder de handdoek in de ring gegooid en zit zoals altijd aan de frambozen te knagen. Handig dat het herfstframbozen zijn en we er zo lang van kunnen eten, al lijken de aardbeien zich ook nog niets aan te trekken van de naderende winter. Ik prop er ook eentje in mijn mond en smikkel met De Tuinopzichter mee. Mmm, een hapje nazomer in de late herfst, lekker!